ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﻛﻪ از ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﺮ ﻣﻲ آﻳﺪ ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ ﺗﻬﻴﻪ ﺧﺸﺖ و ﺗﻮﻟﻴﺪ آﺟﺮ ﺑﻪ ﺑﺪوي ﺗﺮﻳﻦ ﺗﻤﺪﻧﻬﺎي ﺑﺸـﺮ ﺑـﺎز ﻣـﻲ ﮔـﺮدد .ﺑـﺎ ﻧﮕﺮش ﺑﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎي ﺗﺎرﻳﺦ ﺷﻨﺎﺳﺎن و ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﺸﺎﺳﺎن، ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺴﺖ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺑﻴﻦ اﻟﻨﻬﺮﻳﻦ را، ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه آﺟﺮ ﺑﺎ دﻳﺮﻳﻨﻪ اي ﺑﻴﺶ از ﻫﺸﺖ ﻫﺰار ﺳﺎل ﺑﻪ ﺷﻤﺎر آورد .ﻣﺤﻴﻄﻲ، ﺑﻪ ﻳﺎري آﺟﺮ ﺑﻨﺎﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري ﺳﺮ ﺑـﻪ در اﻳﻦ ﮔﺴﺘﺮده آ ﺮﻳﻦ آﻧﻬﺎ ﺑﺮج ﺑﺎﺑﻞ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ 85ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻗﺎﻟـﺐ آﺟـﺮ در آن ﺑﻜـﺎر رﻓﺘـه ﺳﻤﺎن ﻛﺸﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻋﻈﻴﻢ ﺗ . ق.م. در ﻫﻤﺎن ﻣﻜﺎن ﺑﺎزﺳﺎزي ﺷﺪه اﺳﺖ 1780 ﺗﺎ 2000 اﺳﺖ .اﻳﻦ ﺑﺮج ﺑﻪ ﻛﺮّات وﻳﺮان و دوﺑﺎره ﺑﻴﻦ ﺳﺎﻟﻬﺎي آﺟﺮ اﮔﺮ ﭼﻪ ﭘﺎﻳﮕﺎه اﺻﻠﻲ ﺧﻮد را در ﺳﺮزﻣﻴﻨﻬﺎي دﻳﮕ ﺮ)ﺑﺪﻳﻠﻲ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺷﺎن (ﺑﺪﺳﺖ ﻧﻴﺎورد، ﺑﺎ اﻳﻨﺤﺎل در ق.م.(، ﻛـﺎخ 1450- زﻧﺪﮔﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﺮدﻣﺎن آﻧﻬﺎ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﻲ را اﻳﻔﺎ ﻧﻤـﻮد .آﺛـﺎري ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﻗﺒـﻮرك ﻣﻴـﺮ)ﻣﺼﺮﻫﻤـﻪ راوﻳـﺎن اﻳـﻦ ﺣﻘﻴﻘـﺖ ﻣـﻲ … ق.م.( و 203 – ﻫ ﻖ.م.(، ﺑﺮج ﻫ ﻔﺖ ﻃﺒﻘﻪ، ﻗﺼﺮ اﻓﺘﺎ ب)ﭼﻴﻦ 29 – ﺷﻮش)اﻳﺮان ﺑﺎﺷﻨﺪ . اﻣﺮوزه ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺼﺮف آﺟﺮ در اﻛﺜﺮ ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﺼﺮف ﺳﻴﻤﺎن و ﻣﺘـﺪاول ﺷﺪن ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﭘﻴﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار …
